Ik zal het maar eerlijk bekennen, ik heb niet gekeken naar de presentatie van de radicale ideeën van Mark Rutte tijdens de uitzending van Nieuwsuur. Niet dat ik geen tijd had, maar ik kon het gewoon niet opbrengen om te kijken.
Wie kan na 10 jaar leiderschap een draai van 180o maken? Niemand, zelfs Rutte niet. Met andere woorden, hij maakt óf een ongeloofwaardige draai óf zijn ideeën zijn helemaal niet radicaal. Ik heb uit de berichtgeving begrepen dat het ’t laatste is geworden. Maar ook dat tast zijn geloofwaardigheid aan.
Vooralsnog komt Rutte ermee weg, maar voor hoelang? Want zeg nou zelf, een inhoudelijk akkoord is zo goed als onmogelijk.
- Jesse Klaver zal niet – net als in 2017 over het migratiebeleid – nog een keer afhaken. Samen met de PvdA zullen ze de VVD uitkleden als prijs om Rutte als premier te gedogen. De VVD-achterban pikt dat niet.
- Doet het CDA/Omtzigt wel of niet mee?
- Rutte heeft enorm aan gezag ingeboet.
- Er zijn minimaal vijf partijen nodig voor een meerderheidskabinet.
In het gunstigste geval leidt dit tot een omvangrijk dichtgetimmerd akkoord, hetgeen strijdig is met een van de radicale ideeën van Rutte. Dit is niet uit te leggen en daarmee komen we terecht bij het slechtste scenario: de onhoudbare spanning mondt uit in een clash.
De gevoelde noodzaak om snel tot een akkoord te komen zal de formerende partijen alleen maar verder het moeras inleiden. Alleen Baron von Münchhausen – wiens bijnaam overigens ‘leugenbaron’ was – kon zich daar zelf uitredden (op papier).
Ik verwacht dat de snelle route zal eindigen in nieuwe verkiezingen en daarmee uiteindelijk de langste route zal worden. Ik opteer daarom voor een lange route, die uiteindelijk korter zal blijken te zijn. Ik kies namelijk voor wel een radicale oplossing.
Het woordje ‘radicaal’ is afgeleid van het Latijnse woord radix, dat ‘wortel’ of ‘oorsprong’ betekent. In tegenstelling tot Rutte ga ik wel terug naar de oorsprong en dat is het begrip ‘volkssoevereiniteit’. Het hoogste gezag berust bij het volk en langs democratische weg kiest het volk zijn volksvertegenwoordiging, die daarmee politieke macht verwerft en deze niet afstaat aan een regering.
Dus stel ik voor dat we nu meteen besluiten om nieuwe verkiezingen te organiseren; dan krijgen we de kans om de fouten die we hebben gemaakt te herstellen en we boeken tijdwinst.
Wat moet er gebeuren na het besluit om nieuwe verkiezingen uit te schrijven?
- De politieke partijen kiezen een partijleider.
- Deze voert de lijst van zijn partij aan bij de verkiezingen.
- De lijsttrekkers nemen na de verkiezingen zitting in de Tweede Kamer voor de gehele bestuursperiode.
- Ze gaan subiet aan de slag met het opstellen van een politiek akkoord – liever samenlevingsakkoord – op de belangrijkste thematische hooflijnen, dat kan rekenen op breed draagvlak in de Kamer.
- Dat akkoord wordt ter instemming voorgelegd aan uitvoeringsinstanties*
- Ten slotte wordt een kabinet geformeerd, waarin geen enkele lijsttrekker een plek zal krijgen, maar wel gekwalificeerde bestuurders.
* Luister naar voormalig informateur Herman Tjeenk Willink in het debat rondom zijn eindverslag (vanaf 1:55:00) waarin hij de Tweede Kamer nadrukkelijk wijst op haar verantwoordelijkheid om professionals te betrekken bij beleids- en uitvoeringsvraagstukken.
De woorden van Tjeenk Willink werden met applaus ontvangen; ik waag overigens te betwijfelen dat de Kamerleden hebben begrepen dat ze radicaal moeten veranderen.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld