Kristof Van Rossem, die mij heeft geleerd hoe je leidinggeeft aan socratische gesprekken, heeft onlangs het boek ‘Het filosofisch gesprek’ gepubliceerd. Op de achterkant van dat boek las ik de volgende zin: ‘Een filosofisch gesprek voeren is als muziek maken: het vereist meesterschap om het juist en met schwung te doen.’
Het eerste dat door mijn hoofd schoot: ‘dat geldt voor het organiseren van beleidsprocessen net zo’. Zoiets vereist vakmanschap om de juiste dingen te doen; de lol die je eraan beleeft komt vanzelf.
Ga maar na. Om een beleidsproces te organiseren moet je weten welke stappen je moet zetten, in welke volgorde en hoe je dat doet. Vooral dit laatste vereist stuurmanskunst. Die kunst op haar beurt vereist diepgaande theoretische kennis, een boel praktische ervaring en een flinke dosis gevoel.
Dit maakt het vak van leiding geven aan beleidsprocessen ook zo moeilijk. Dit in tegenstelling tot het schrijven van beleidsnota’s. Dat is betrekkelijk eenvoudig.
Je scant namelijk het maatschappelijk probleem met je eigen kennis, je vraagt welke doelen de politiek graag opgenomen ziet, je bestudeert beleidsnota’s van vergelijkbare organisaties en dan begin je te schrijven. Oersaai en inspiratieloos vanachter je bureau, de samenleving op veilige afstand.
Organiseer je daarentegen een beleidsproces van buiten naar binnen, dan haal je een schat aan kennis en wijsheid op uit de samenleving. Daar geniet je enorm van en het is een weldadige bron van inspiratie. Je gaat aan de slag met de pittige uitdaging om de verworven informatie te analyseren. Daardoor kom je tot volstrekt nieuwe inzichten. Dat geeft een enorme kick.
En je brengt de politiek in de positie om heldere keuzes te maken over de te realiseren maatschappelijke effecten en de in te zetten middelen. De betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de samenleving om succes te realiseren kent geen grenzen.
Nu overdrijf ik misschien een beetje.
Maar wat doe je liever? Achter een pc op kantoor in je eentje een verhaal in elkaar timmeren? Of met een team de samenleving in trekken en luisteren naar de opvattingen van hen die met de poten in de klei staan?
Die laatste – meest aantrekkelijke optie – heeft een nadeel: het is een vak dat je eerst moet leren. Dat vak heeft een naam: Methode Samenlevingsbeleid.
Wat krijg je dan? Meesterschap, toepassing van de juiste instrumenten, en schwung.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld