Ik sprak deze week met Thijs over burgerparticipatie. Hij had de indruk dat raadsleden doorgaans niet staan te juichen bij bemoeienis van burgers met de lokale besluitvorming. Raadsleden zijn voor vier jaar gekozen en die moeten gewoon hun werk kunnen doen.
Ik moet je zeggen dat ik die raadsleden wel begrijp. Burgers geven via democratische verkiezingen de bevoegdheid aan de volksvertegenwoordiging om besluiten te nemen. Dan kan het niet zo zijn dat op willekeurige momenten burgers die bevoegdheid weer terugpakken of hinderlijk gaan interveniëren.
Wellicht ken je de participatieladder van Edelenbos en Monnikhof: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren, meebeslissen. Bij elke stap neemt de betrokkenheid/invloed van de burger op het besluitvormingsproces toe. Bij elk vraagstuk bepaalt de overheid welke rol de burger krijgt toebedeeld. Ik kan daar eerlijk gezegd niet zo goed mee uit de voeten.
Zoals gezegd ben ik geen voorstander van ‘meebeslissen’ en al helemaal niet van ‘beslissen’, zoals in een correctief referendum.
‘Coproduceren’ is gericht op samen knutselen aan oplossingen. Het nadeel hiervan is dat er geen aandacht is voor de analyse van de problematiek. Verder kun je je afvragen vanuit welke (on)deskundigheid ideeën worden aangeleverd.
‘Adviseren’ zit in de sfeer van inspraak. Als burger mag je van alles roepen en uiteindelijk is het resultaat teleurstellend. Dat levert meer frustratie op dan toegevoegde waarde.
‘Informeren’ is eenrichtingverkeer om burgers te overtuigen in de (ijdele) hoop dat er draagvlak gaat ontstaan.
Dan blijft ‘raadplegen’ over. Deze stap kan erg zinvol zijn, maar dan moet je hem goed insteken. Op de eerste plaats moet je de vraag beantwoorden ‘wie ga ik raadplegen?’ en ten tweede ‘hoe ga ik raadplegen?’. Dit zijn twee belangrijke stappen in het proces van Circulair Beleid Maken. Op de website kun je er meer over lezen.
Als je dat goed doet dan verzamel je uitermate waardevol materiaal om je beleid vorm te geven en het maatschappelijk vraagstuk aan te pakken. Je benut de wijsheid die aanwezig is in de samenleving ten volle.
Het is enorm spijtig wanneer raadsleden burgerparticipatie als instrument afwijzen. Dan slachten ze de kip met de gouden eieren. Daarmee doen ze zichzelf en uiteindelijk de burgers tekort.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld