Ik heb vorig jaar na de gemeenteraadsverkiezingen nogal wat coalitieprogramma’s bestudeerd; in geen enkel programma ontbrak het woord ‘burgerparticipatie’. Ik ben ervan overtuigd dat alle overheidsorganisaties zich oprecht afvragen hoe ze burgers kunnen betrekken bij het formuleren van beleid.
Die overtuiging wordt gevoed door de gedachte dat het belangrijk is dat burgers zich door de overheid serieus genomen voelen en dat er draagvlak ontstaat voor verandering van beleid. Misschien ook wel de hoop dat in aanloop naar de vaststelling van het beleid protesten van burgers achterwege blijven en dat na vaststelling geen bezwaar- en beroepsprocedures worden gestart.
Voor mij is het betrekken van burgers bij beleidsvraagstukken vooral noodzakelijk om waarheid en wijsheid uit de samenleving op te halen. Ik denk dat overheden zich onvoldoende realiseren wat er bij burgers allemaal te halen valt. Kennis die onontbeerlijk is om verstandig en effectief beleid te kunnen maken.
Bij de Methode Samenlevingsbeleid worden mensen die gevoel voor en verstand van het op te lossen maatschappelijk vraagstuk hebben geconsulteerd om inzicht te verwerven, zodat het mogelijk wordt om een gedegen analyse te maken. Sleutelfiguren worden ‘afgetapt’ maar krijgen geen adviesrol opgedrongen.
Zoiets gebeurt wel bij burgerberaden, die als paddenstoelen uit de grond komen. Dit fenomeen krijgt ook al plek in de verschillende landelijke verkiezingsprogramma’s. Groenlinks/Partij van de Arbeid wil zelfs een permanent burgerberaad dat politieke onderwerpen selecteert voor nieuwe burgerberaden.
Burgers die via loting toetreden tot een burgerberaad weten niets van het maatschappelijk vraagstuk, maar worden wel volgepropt met informatie. Daarmee krijgen ze wel meer kennis over het onderwerp, maar geen wijsheid. Vanuit die achtergrond gaan ze de overheid adviseren. Lekker makkelijk wanneer je geen verantwoordelijkheid hoeft te dragen voor de gevolgen van een beslissing.
Over wijsheid gesproken. Er zijn ook voorstanders van het gebruik van ICT-instrumenten om meningen op te halen bij een massa mensen vanuit de gedachte van wisdom of the crowds.
Ik heb het boek met deze titel van James Surowiecki gelezen en vind die gedachte niet helemaal onzinnig, maar dan mis ik toch kleur, geur en smaak. Deze – niet vast te pakken – elementen zijn onlosmakelijk verbonden met het begrip ‘wijsheid’, want het is meer dan kennis of ratio. Ik kies daarom voor wisdom of the wise.
Het verwerven van wijsheid is een fundamenteel aspect van de Methode Samenlevingsbeleid, die ik in mijn boek SamenWereld, Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren uitvoerig heb beschreven.
Zonder die wijsheid lukt het niet om een getrouw beeld van de problematische werkelijkheid te schetsen. En dat is precies de basis die nodig is om uitvoerbaar en handhaafbaar beleid te maken.
Op mijn YouTube-kanaal heb ik de eerste video geplaatst waarin ik nut en noodzaak uitleg van het toepassen van de Methode Samenlevingsbeleid.
Peter Hovens
peter@samenwereld.nl
Coöperatie SamenWereld