Dilan Yeşilgöz vertelde vorig jaar – als lijsttrekker van de VVD – in een interview met Business Insider dat gemeenten voor het oplossen van tekorten als gevolg van de decentralisaties in het sociale domein niet meteen naar de huishoudens moeten kijken.
Wel heb je ooit, eerst worden taken naar gemeenten gedecentraliseerd zonder voldoende geld mee te geven, vervolgens kunnen gemeenten hun taken niet meer naar behoren uitvoeren en gaan daarom noodgedwongen zelf geld ophalen bij burgers via de OZB. En dan meent Yeşilgöz de gemeenten nu te moeten waarschuwen om burgers niet meer te belasten.
Het is echt de hoogste tijd dat we worden verlost van de arrogante top-down-benadering en dat we deze vervangen door een bottom-up-insteek, zoals ik mijn boek SamenWereld, Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren beschrijf.
Van onderop beginnen betekent dat gemeenten, nadat hun takenpakket is gedefinieerd, zelf bepalen hoeveel middelen zij daarvoor nodig hebben. De rijksoverheid moet deze middelen ongeclausuleerd leveren. Mogelijke tekorten belanden dan in de rijksbegroting. Keuzes hoe daarmee om te gaan liggen bij de regering en de Tweede Kamer. Zij hebben genoeg knoppen om aan te draaien.
Verder suggereerde Yeşilgöz dat het rijk mogelijk taken gaat terughalen. Jojo-beleid van het overhevelen van taken van rijk naar gemeenten en weer terug voedt het onbetrouwbare karakter van de overheid. Bij een professionele aanpak kijk je van onderop wat het passende niveau is voor bijvoorbeeld jeugdzorg. Dan kom je uit bij de regionale schaal. Dat betekent samenwerking van gemeenten of nog beter via herindeling opschaling van gemeenten naar dat niveau.
Hierop aansluitend vraag ik nog een keer aandacht voor mijn nieuwjaarsboodschap van vorige week, waarin ik aangekondigde dat ik de 31 voorstellen uit mijn boek de komende tijd ga operationaliseren om veranderingen op papier te vertalen naar de praktijk.
Met een van die voorstellen ben ik al begonnen, namelijk dat het toepassen van de Methode Samenlevingsbeleid hét gebruikelijke instrument is dat wordt ingezet bij het realiseren van voorgenomen beleidsveranderingen. Deze Methode stoelt op de gedachte ‘van buiten naar binnen en van onderop’.
Als praktisch voorbeeld heb ik eerder al gekozen voor het maatschappelijk vraagstuk van de migratie. Dit politiek ontvlambaar vraagstuk kan met behulp van de Methode Samenlevingsbeleid verbinding tot stand brengen tussen uiteenlopende standpunten.
Er is geen enkele methode die zo goed burgers een serieuze rol geeft in het beleidsproces dan deze. In het begin bij beleidsvoorbereiding (raadplegen van usual en unusual suspects), halverwege via het concept van burgerdialogen en aan het eind bij de beleidsuitvoering (praktische burgerbetrokkenheid).
Er hebben zich diverse mensen aangemeld om te participeren in dit voorbeeldproces dat eindigt met een adviesdocument voor de Tweede Kamer. Je kunt nog steeds meedoen met dit leerzame proces. Heb je belangstelling? Laat me dat weten.
Peter Hovens
peter@samenwereld.nl
Coöperatie SamenWereld