Vandaag ga ik in op de bekwaamheids- en geschiktheidseisen voor Tweede Kamerleden in relatie tot de wetgevende taak van dit orgaan, mede ter beantwoording van de vraag of de ‘hooplozen’ (Tim ’S Jongers) en de ‘onmisbaren’ (Ron Meyer) aan die eisen kunnen voldoen.
De leer van de Trias Politica schrijft voor dat we de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht van elkaar moeten scheiden. De wetgevende macht komt de volksvertegenwoordiging toe. Het is dan ook vreemd dat in Nederland de wetgevende macht niet alleen door de Eerste en Tweede Kamer wordt uitgeoefend, maar samen met de regering (uitvoerende macht). Dat is niet alleen principieel onjuist, maar het maakt het wetgevingsproces onnodig ingewikkeld. Ik kom hier in een later bericht op terug.
Moet je jurist zijn om als Tweede Kamerlid te functioneren? Je zou het haast zeggen, want het componeren van wetten luistert erg nauw. Het is daarom onverantwoord om zomaar – op basis van politieke overwegingen – aan een wetsvoorstel te gaan zitten sleutelen. Er vindt dan vermenging van politieke besluitvorming en wetsvorming plaats. Toch is dit wat er dagelijks gebeurt in de Tweede Kamer met als gevolg dat de kwaliteit van wetgeving onder druk komt te staan.
Politiek gaat over het stellen van doelen en het alloceren van middelen die ingezet worden om die doelen te bereiken. Het gaat bovendien over het opleggen van normen aan burgers in de vorm van verboden, geboden, vrijstellingen of toestemmingen. Die normering gebeurt via wetgeving. In dat geval wordt een deel van het beleid vertaald in wetten.
Het eerste is het domein van de politiek en het tweede dat van de wetgevingsjuristen. Ik pleit ervoor om elke schoenmaker bij zijn eigen leest te houden. Dus de politiek bepaalt het beleid en wetgevingsjuristen zorgen voor de vertaling daarvan in wettelijke bepalingen. Daarmee voorkomen we geknutsel van de politiek aan wetten. Daarnaast wordt ook het gevaar om alles tot in detail te regelen ingedamd. Dat is een van de oorzaken van de hoeveelheid en complexiteit van regels.
Wat betekent mijn standpunt voor de bekwaamheids- en geschiktheidseisen? Het grote voordeel is dat Kamerwerk geen juristerij wordt en toegankelijk is voor iedereen, dus ook voor de ‘hooplozen’ en de ‘onmisbaren’.
Ter zijde. Dit ontslaat Kamerleden niet van de plicht om kennis te dragen van staats- en bestuursrecht.
Volgende week plaats ik het vraagstuk in het licht van de Tweede Kamer als controlerend orgaan.
Peter Hovens
peter@samenwereld.nl
Coöperatie SamenWereld
De tekening is een uitsnede van een grotere tekening, die terug te vinden in mijn boek mijn boek SamenWereld, Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren.