Op 30 en 31 augustus heeft het Democratiefestival plaatsgevonden in Nijmegen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik erover heb moeten nadenken. Wat is dit eigenlijk? En vooral waarom wordt dit georganiseerd? Wat is het doel precies?
Er is met de organisatie van dit evenement zo’n €1 miljoen gemoeid. Dat is een boel geld, maar als het dat waard is, dan moet het kunnen. Daarom nog maar een keer de vraag ‘Welk doel dient dit festival?’.
Op de website van het festival lees ik: ‘Democratie is niet vanzelfsprekend en heeft af en toe wat onderhoud nodig. Daarom vieren we op het Democratiefestival de democratie. We vieren dat we in een land leven waar iedereen zijn of haar mening mag geven, waar verschillen mogen zijn en waar we samen keuzes maken hoe moeilijk dat ook is. In steeds meer landen staat de democratie onder druk. De polarisatie lijkt het steeds meer te winnen van het compromis. Als we meer met elkaar praten en naar elkaar luisteren, komen we misschien wel dichter bij elkaar’.
Onze democratie is een groot goed en het staat inderdaad onder druk. Ik denk dat het handelen van politici in belangrijke mate bepaalt hoe de democratie wordt ervaren. Te veel mensen voelen zich buitengesloten, hebben afgehaakt en gaan niet meer naar de stembus. Er wordt niet naar hen geluisterd, over ‘beter naar elkaar luisteren’ gesproken.
Ik gok erop dat juist deze groep burgers zich niet op het festivalterrein heeft laten zien en dat de ergernis over het spenderen van overheidsgeld hieraan tot bepaalde uitingen (>-<: ‘@#%!’) heeft geleid. Zo neemt de polarisatie alleen maar toe.
Ik weet het, het klinkt weer treurig en verdrietig en weinig hoopvol.
Gelukkig heeft Shany Mor een meer optimistische visie op democratie. Hij laat zien in een essay in Tablet Magazine dat democratie zoveel meer is dan alleen maar het uitbrengen van een stem bij verkiezingen. Met de titel ‘Nobody Understands Democracy Anymore’ drukt hij uit dat we eigenlijk niet meer goed weten wat democratie nu precies betekent. Ik zou het begrip ‘rechtsstaat’ daaraan willen toevoegen.
Hij beweert dat we zaken als bestuur, volksvertegenwoordiging, wetgeving, rechtspraak, verkiezingen op een hoop gooien. We zien het onderscheid niet meer. Daarom kunnen we niet goed beoordelen hoe het met de democratie is gesteld.
- En dat is niet raar als berichten in de krant verschijnen over een minister die zich (mogelijk) gemengd heeft in een specifieke rechtszaak.
- En dat is niet verwonderlijk als politici ruzie maken en zich afsplitsen, wat leidt tot versplintering van politieke partijen.
- En dat is niet gek als volksvertegenwoordigers met hun gezicht naar het bestuur staan en met de rug naar de samenleving en dus zelf bestuurdertje gaan spelen.
- En dat is niet vreemd als wetten niet aan de Grondwet mogen worden getoetst.
- En dat is niet maf als onze Grondwet niet eens een preambule bevat waarin de belangrijkste waarden zijn gedefinieerd, zoals de soevereiniteit van het volk.
In mijn Boek SamenWereld in wording ga ik nog een tijdje door met dit rijtje.
Wat hebben ze daar in Nijmegen eigenlijk zitten vieren?
Wat betekent ‘democratie’ trouwens voor jou?
Laat het me weten. Ik ben buitengewoon benieuwd.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld.