De afgelopen week is het rapport Denkend aan Nederland van het Sociaal en Cultureel Planbureau via de media volop in de aandacht geweest. Je weet wel, dat onderzoek naar de identiteit van de Nederlander.
Wat mij vooral opviel waren de volgende twee bevindingen:
- Het meest genoemde negatieve kenmerk van Nederland is: ‘de politiek’;
- De meest genoemde bedreiging voor ons land: ‘dat tegenstellingen tussen groepen groter worden’.
In het artikel Politici wilden luisteren, maar zagen alleen nog boze burgers, in NRC van 26 juni betogen de schrijvers dat politici burgers willen bereiken door hun veronderstelde zorgen te benoemen, maar dat ze daarmee het tegendeel bereiken. Ze vergroten juist de afstand.
Anders gezegd, het meest negatieve kenmerk ‘de politiek’ veroorzaakt de meest genoemde bedreiging ‘polarisatie tussen groepen burgers’. Dat is nogal wat.
Johannes Althusius (Duitse politiek filosoof die leefde van 1563 tot 1638) omschreef politiek als de ‘kunst van het samenbrengen van mensen’ met als doel het ‘vestigen en onderhouden van een sociaal leven’.
Indachtig het SCP-onderzoek stel ik vast dat de dames en heren politici vandaag de dag de kunst van politiek niet machtig zijn.
Om heel eerlijk te zijn schrik ik hier niet van. Sterker, deze constatering is een van mijn drijfveren om mijn Boek SamenWereld te schrijven.
Ik ben ervan overtuigd dat het zoveel beter kan. Het spelen van de zogenaamde politieke spelletjes maakt het politieke vak nodeloos ingewikkeld.
Om een voorbeeld te noemen. Het ‘luisteren’ dat in de titel van het aangehaalde artikel wordt genoemd is ‘geen echt luisteren’.
Dat luisteren heeft alleen een strategische bedoeling, namelijk het vergaren van zoveel mogelijk stemmen. Het gebeurt niet om kennis te verkrijgen over de werkelijkheid, die schuilgaat achter de zorgen die mensen uiten.
In zo’n situatie is het ook niet mogelijk om haalbare en effectieve maatregelen te treffen, die de zorgen van burgers oplossen of verzachten. Dat is wat mensen verwachten dat politici en bestuurders voor elkaar krijgen.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld