Ik denk dat er weinig mensen zijn die niet vinden dat de samenleving een sterkere rol moet krijgen in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Onderzoek wijst in ieder geval uit dat de behoefte aan politieke participatie eerder toe- dan afneemt. Dat is een mooie constatering. Aan de andere kant is het zo dat het aantal mensen dat lid is van een politieke partij gestaag afneemt. Er klopt iets niet.
Is het dan zo dat mensen wel vinden dat ze zich ergens mee moeten kunnen bemoeien, maar als punt bij paaltje komt geen verantwoordelijkheid willen nemen? Zo is het erg gemakkelijk om te roepen dat er meer referenda moeten plaatsvinden. Bolletje rood kleuren en dan zoekt de overheid het maar verder uit.
Dat kan toch niet de bedoeling zijn van meer directe democratie?
Komt het misschien omdat overheden de samenleving geen ruimte bieden om zelf verantwoordelijkheid te pakken? Veel taken in het sociale domein zijn naar de gemeenten gedecentraliseerd en vervolgens worden de professionals niet in positie gebracht om hun werk samen met de burgers te doen. Wel verantwoordelijkheid maar geen bevoegdheid.
Dat kan toch niet de bedoeling zijn van meer verantwoordelijkheid?
En de politieke partijen? Hoe zit het daar mee? Doen zij iets aan vernieuwing? Voor zover ik dat kan overzien proberen ze intern te democratiseren door hun leden meer inbreng te geven in de besluitvorming. Je kunt zelfs je stem uitbrengen zonder aanwezig te zijn bij een partijcongres.
Dat kan toch niet de bedoeling zijn van meer zeggenschap?
Maar wat is dan wel de bedoeling? De wil om het beter te doen is er zeker. Mondjesmaat wordt zeggenschap verlegd van overheid naar samenleving. Meer directe democratie lijkt eerder contraproductief te werken. De goede balans hebben we nog niet te pakken.
Eigenlijk zijn we al vanaf de ontzuiling op zoek naar een nieuwe balans. In een stevig veranderende wereld is die balans steeds in beweging. En dat is prima als we tegelijkertijd beschikken over betrouwbare ankers. Misschien schort het daaraan?
Wat zijn die ankers dan? In mijn boek ga ik daarnaar op zoek en begin ik bij punt nul. Dat is wat mij betreft de situatie waarin burgers hun eigen boontjes dopten, verantwoordelijkheid namen voor hun eigen sores en gedeelde verantwoordelijkheid namen voor gezamenlijke problemen. De tijd voordat de overheid was uitgevonden.
Wil je elke week een seintje ontvangen als ik een nieuw blog heb gepubliceerd? Schrijf je dan in.