Gemeenschappen moet zich sterker organiseren om hun eigen verantwoordelijkheden waar te maken. Dat is beter voor de gemeenschap – zij weet zelf het beste wat goed voor haar is – en het is beter voor de overheid, want dan wordt zij ontlast.
Burgers pakken zich goed samen als het gaat om het oprichten van een voetbalclub of om lid te worden van IVN of om een buurtvereniging te vormen. Dat is een goede zaak. Daar mag wat mij betreft nog een tandje bij worden gezet, namelijk dat burgers in een wijk of dorp zich samenpakken om de eigen leefbaarheid te regelen.
Dan nemen ze verantwoordelijkheid voor een schone, hele en veilige omgeving. Maar dat niet alleen, het omzien naar de medemens groeit op een natuurlijke manier. Gewoon even de vraag stellen: ‘Hoe is het met mijn buurman of -vrouw en kan ik iets voor hem of haar betekenen?’
Op dat vlak is nog een wereld te winnen.
Dat geldt ook voor het publieke domein als geheel. De prestaties van de overheid kunnen alleen maar toenemen als ze burgers in positie brengt om te participeren. En vooral wanneer burgers zich beter weten te organiseren.
Op het snijvlak van leef- en systeemwereld functioneren de politieke partijen. Dat zijn verenigingen van burgers en ze hebben directe invloed op de kwaliteit van politici en bestuurders. Wat zou het mooi zijn als deze verenigingen de smeerolie zijn, quod non.
In het ideale plaatje, althans mijn ideale plaatje, zijn alle burgers lid van een politieke partij. Daar zitten we op dit moment met 2,4% van de kiesgerechtigden wel heel ver vanaf.
Hoe komt dat? Waarom sluiten burgers zich niet aan bij een of andere politieke vereniging? Waarom wel doneren aan Greenpeace of lid van worden van een postzegelclub; waarom niet van een politieke organisatie?
Enkele weken geleden stond in Elseviers Weekblad een opiniebijdrage van Roelof Bouwman met de titel ‘Als lid van een politieke partij ben je een beetje een sukkel’. Zou het dat zijn?
In NRC van dit weekend las ik een artikel over onder andere Paul Verhaeghe, die vaststelt dat we een tragedie (bijvoorbeeld klimaatverandering) nodig hebben om te zoeken naar collectieve oplossingen. Dat lukt niet als we daarnaast geen verbindende politieke leiders hebben, die het voortouw nemen. Die hebben we dus niet. Misschien is dat wel het probleem?
Hoe dan ook, ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe het bij jou zit. Waarom ben je lid van een politieke partij? Of waarom niet? Misschien overweeg je wel om je aan te sluiten, of krijgt je er wellicht nachtmerries van? Of ben je ooit lid geweest, maar heb je je club de rug toegekeerd?
Waarom, waarom, waarom?
Laat het me weten. Ik ben erg benieuwd.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld